Yên Định là vùng đất “địa linh, nhân kiệt”, giàu truyền thống yêu nước, lịch sử, văn hóa, cách mạng; là nơi sinh ra nhiều bậc hiền tài, danh nhân kiệt xuất làm rạng danh quê hương, đất nước và còn được biết đến với bề dày truyền thống đoàn kết, giàu bản sắc văn hóa. Huyện có lợi thế nằm giữa 3 trung tâm kinh tế động lực của tỉnh là: Trung tâm động lực TP Thanh Hóa - TP Sầm Sơn; Trung tâm động lực phía Bắc (Thạch Thành - Bỉm Sơn); Trung tâm động lực phía Tây (Lam Sơn - Sao Vàng) có vị trí chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của tỉnh và khu vực để tạo đà cho huyện đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực, thuộc tốp đầu của tỉnh Thanh Hóa.
Trải qua nhiều biến thiên thăng trầm của lịch sử, vùng đất và con người Yên Định luôn kiên cường trước mọi gian nan thử thách, luôn mang trong mình nhiệt huyết xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp. Yên Định đã vinh dự nhiều lần được đón các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước về thăm. Đặc biệt, ngày 11/12/1961, Đảng bộ và Nhân dân huyện đã vinh dự được đón Bác Hồ về thăm tại xã Yên Trường - lá cờ đầu trong phong trào “gió Đại Phong” của tỉnh Thanh Hóa; đồng thời Đảng bộ và Nhân dân huyện vinh dự 2 lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.
Phát huy truyền thống quê hương anh hùng, đồng thời hiện thực hóa lời căn dặn của Bác Hồ kính yêu khi Người về thăm Yên Trường: “Phải tích cực phát huy ưu điểm, ra sức sửa chữa khuyết điểm để tiến bộ, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội”; “làm cho toàn dân già, trẻ, gái, trai ăn no mặc ấm, được học hành và còn làm cho đời sống được hoàn toàn đầy đủ, sung sướng, hạnh phúc”. Muốn vậy thì phải “thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm, làm đúng mọi nhiệm vụ Đảng và Chính phủ giao”, các thế hệ cán bộ, lãnh đạo và Nhân dân trong huyện đã đoàn kết nêu gương, tiên phong trong mọi việc. Nhất là sau khi tiếp thu những chủ trương của Đảng, Nhà nước và của tỉnh về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM), Yên Định được tỉnh lựa chọn là đơn vị làm điểm đầu tiên xây dựng huyện NTM của tỉnh. Mặc dù phải đối diện với không ít khó khăn do xuất phát điểm thấp: Là huyện trọng điểm về sản xuất nông nghiệp nhưng vẫn còn mạnh mún; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội thiếu đồng bộ; quy mô giá trị sản xuất theo giá hiện hành mới chỉ đạt gần 7.200 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người mới đạt 18,5 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao, chiếm 22,25%; bình quân các xã mới đạt 3/19 tiêu chí NTM theo quy định… Huyện đã đánh giá đúng thực lực và xác định tiềm năng, thế mạnh, đồng thời biến những khó khăn, thách thức đó thành điều kiện “cần và đủ” để có những bước đi, lộ trình cụ thể với tinh thần “linh hoạt, sáng tạo, thực chất, hiệu quả, bền vững và phù hợp”.
Cùng với những cơ chế chính sách của Trung ương, của tỉnh, huyện ban hành nhiều cơ chế, chính sách riêng tạo động lực, kích cầu cho các xã và huy động sự vào cuộc, chung sức của Nhân dân quyết tâm cao, nỗ lực lớn thực hiện chương trình đạt hiệu quả. Chỉ sau 5 năm, Yên Định trở thành huyện đầu tiên của tỉnh Thanh Hóa và khu vực Bắc Trung bộ đạt chuẩn NTM năm 2015.
Nhất quán quan điểm: xây dựng NTM là chương trình trọng tâm xuyên suốt, chỉ có điểm khởi đầu, không có điểm kết thúc, trong suốt quá trình triển khai thực hiện, huyện Yên Định luôn chú trọng tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân về mục đích, ý nghĩa của chương trình. Huyện tranh thủ được sự quan tâm, hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh, sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, sự đồng lòng trong dân và cộng đồng doanh nghiệp, con em xa quê để thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Khi đã quy tụ được sức mạnh nội sinh, đoàn kết, thống nhất được phát huy, huyện Yên Định đã huy động được mọi nguồn lực xã hội chung tay xây dựng NTM. Đặc biệt sau khi Trung ương ban hành Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, Ban Chỉ đạo các Chương trình MTQG huyện tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo các xã rà soát, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí huyện NTM; hoàn thiện các tiêu chí xây dựng huyện NTM nâng cao.
Đến nay, toàn huyện có 22/22 xã (100%) đạt chuẩn NTM; 11/11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (đạt 50%); 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt 13,6%); huyện duy trì đạt chuẩn 9/9 tiêu chí huyện NTM, đạt chuẩn 9/9 tiêu chí huyện NTM nâng cao; Tỷ lệ hài lòng của người dân đối với xây dựng NTM nâng cao trên địa bàn huyện đạt 99,93%. Thu nhập bình quân đầu người toàn huyện năm 2023 đạt gần 67 triệu đồng (đứng thứ 4 toàn tỉnh) và tăng 2,4 lần so với năm 2015. Công tác giảm nghèo đạt kết quả tích cực, năm 2023 tỷ lệ nghèo đa chiều toàn huyện chỉ còn 1,86%, giảm 18,81% so với năm 2015... Những kết quả nổi bật trong xây dựng huyện NTM nâng cao đã làm thay đổi diện mạo nông thôn huyện Yên Định. Đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân ngày càng được cải thiện. Huyện được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1345-QĐ/TTg, ngày 7/11/2024 về việc công nhận huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2024.
Có thể nói, chặng đường hơn 14 năm xây dựng NTM (từ 2011 đến nay) là cuộc thử sức bền bỉ của cả hệ thống chính trị, các tầng lớp Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn huyện. Mà trong đó, vai trò chủ thể của người dân được coi trọng và phát huy với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ” đã khơi thông nhận thức và hành động, góp phần làm mạch lạc thêm con đường về đích huyện NTM nâng cao.
Nhìn lại chặng đường đã qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Yên Định tự tin với những kết quả đã đạt được. Đón nhận Quyết định công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao và đón nhận Di sản văn hóa Phi vật thể Quốc gia Lễ hội đền Đồng Cổ là vinh dự, tự hào của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong huyện. Đây là kết quả của sự quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự đồng lòng, quyết tâm mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị qua nhiều năm, cùng với những cơ chế, chính sách phù hợp, kịp thời, sự chung tay tích cực của Nhân dân trong huyện đã minh chứng cho chủ trương đúng “Ý Đảng hợp lòng dân”.
Tiếp tục giữ vững và phát huy thành quả đạt được, huyện Yên Định đề ra mục tiêu tiếp theo là: Phấn đấu đến năm 2025, toàn huyện có 100% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 30% xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; thu nhập bình quân đầu người đạt 79 triệu đồng/người/năm trở lên; đến năm 2030, Yên Định là huyện NTM kiểu mẫu; huyện đạt đô thị loại IV và cơ bản hoàn thành các tiêu chí huyện trở thành thị xã. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, huyện Yên Định đề ra các giải pháp trọng tâm:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp, huy động các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội tham gia thực sự hiệu quả trong triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Trước mắt, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hoàn thành và hoàn thành vượt mức tất cả các mục tiêu, chỉ tiêu về xây dựng NTM giai đoạn 2024 - 2025 của huyện.
Hai là, Đẩy mạnh tuyên truyền về phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM. Đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ cao, tạo ra sản phẩm có năng suất, chất lượng, có khả năng cạnh tranh cao, phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển các sản phẩm OCOP. Tập trung giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, thực hiện tốt chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội.
Ba là, thực hiện tốt quy chế dân chủ, huy động tối đa nguồn lực, nhất là nguồn lực trong dân để tập trung xây dựng NTM, kết hợp lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại các xã, thôn, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn.
Bốn là, phát triển văn hóa - xã hội, y tế, giáo dục - đào tạo, coi trọng phát triển con người toàn diện, nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân; tăng cường bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; đảm bảo vững chắc quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.
Năm là, tập trung chỉ đạo thực hiện các tiêu chí thôn, xã, huyện NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí ở những địa phương đã được cấp có thẩm quyền công nhận. Phát động, nhân rộng các phong trào thi đua về xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, trở thành phong trào thường xuyên, liên tục, tạo điểm nhấn thi đua giữa các đơn vị trong huyện. Tuyên truyền các mô hình hay để các xã học tập và nhân rộng.
Sáu là, thực hiện tốt công tác sơ kết, tổng kết đánh giá các phong trào thi đua, kịp thời biểu dương, khen thưởng các điển hình tiên tiến và nhân rộng những cách làm mới, sáng tạo, hiệu quả, các mô hình hiệu quả trong xây dựng NTM.
Trịnh Xuân Thúy
Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Yên Định
Ảnh: Lê Hà
Đồ họa: Mai Huyền